W społeczeństwie brak jest wystarczającej świadomości możliwości i konieczności oszczędzania energii prowadzącej w konsekwencji do obniżenia rachunków za energię oraz zmniejszenia obciążenia środowiska. Stąd potrzeba edukacji i informacji na ten temat, ale ukierunkowanych na specyfikę poszczególnych grup użytkowników. Istotnym elementem przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu jest wyrobienie nawyków oszczędnego użytkowania energii już w dzieciństwie.

Wysokie koszty energii wynikają także z silnych pozycji monopolistyczny dostawców energii elektrycznej, ciepła i gazu. Nie są oni zainteresowani nie tylko niskimi cenami energii, ale także jej oszczędzaniem u użytkownika, czy ograniczeniem strat w sieci. Nie widzą w związku z tym potrzeby wspomożenia użytkowników w wiedzę fachową i środki finansowe mogące służyć oszczędzaniu energii czy jej poszanowaniu. Tak naprawdę ważna jest jedynie sprzedaż i to jak najwyższa. Bez tworzenia bardziej rynkowego systemu zaopatrzenia w energię, choć częściowego przełamania monopolu, bardziej efektywne użytkowanie energii będzie utrudnione. Tworzenie lokalnych, hybrydowych systemów zaopatrzenia w energię wykorzystujących wytwarzanie energii w rozproszeniu z dużym udziałem OZE jest jedną z dróg przełamywania monopolu.

Indywidualnym użytkownikom energii brak świadomości przysługujących im praw, co do dostarczania energii o wysokiej jakości (np. utrzymanie stale napięcia na poziomie 230V, brak wyłączeń, zapewnienie temperatury w pomieszczeniach na gwarantowanym poziomie, wysoka jakość dostarczanego gazu). Pozycje monopolistyczne dostarczycieli energii, skomplikowane i złożone procedury dochodzenia swoich racji, co do zapewnienia usług energetycznych na właściwym gwarantowanym poziomie, powodują rezygnację z jakichkolwiek starań dochodzenie swoich praw przez użytkowników końcowych włączając w to staranie się o ewentualne rekompensaty.

Propozycje rozwiązań szczegółowych w celu ograniczenia ubóstwa energetycznego:

• znacząca skala ubóstwa energetycznego wymaga skoncentrowania się na działaniach informacyjnych lub pomocy finansowej dla grupy rodzin jedno- dwu- osobowych o niskich dochodach.

• dalsze zachęcanie spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych do poprawy zarządzania ciepłem wraz z podjęciem działań termo modernizacyjnych (nastąpiła poprawa w tym zakresie, wciąż jednak potrzebne są dalsze działania).

• mobilizowanie organizacji pozarządowych poprzez programy wsparcia do podjęcia współpracy z rodzinami o niskich dochodach, zagrożonych ubóstwem energetycznym. Lokalne organizacje pozarządowe mogłyby pomagać we wprowadzaniu prostych, gospodarskich rozwiązania służącym oszczędzaniu i poszanowaniu energii, skutkujących obniżaniem rachunków za energię.

• wprowadzenie systemu wsparcia finansowego dla rodzin zagrożonych ubóstwem energetycznym o niskich dochodach na zakup energooszczędnego sprzętu domowego. W ten sposób obniżyć w tych rodzinach rachunki za energię.

• wprowadzenie elastycznego systemu płacenia rachunków dostosowanego do potrzeb i możliwości klientów (termin płatności, raty, rabaty itp.), a nie do systemu funkcjonującego w przedsiębiorstwie energetycznym.

• przewidzenie w środkach jakimi obecnie dysponują, albo będą dysponować regiony (fundusze UE, fundusze ekologiczne itp.) programów wsparcia dla indywidualnych użytkowników na drobne przedsięwzięcia przyczyniające się do oszczędzania lub poszanowania energii.

• wprowadzenie dla rodzin dotkniętych ubóstwem energetycznym w znacznym stopniu i mających trudności w płaceniu rachunków za energię zasady przedpłat w oparciu o system wykupu kart do liczników tak jak to stosuje się w telefonii komórkowej.

• przeprowadzenie w spółdzielniach, wspólnotach z udziałem użytkowników lokali mieszkalnych przeglądu rzeczywistych kosztów wraz z oceną jakości dostarczanych usług energetycznych, aby podjąć rozmowy z dostarczycielami usług na temat weryfikacji ponoszenia nieuzasadnionych kosztów.

• wprowadzenie systemu przekazywania dodatków socjalnych zarządzającym nieruchomością w sytuacji, kiedy rodziny dostające je nie mogą ich otrzymać, gdyż nie płacą na bieżąco czynszu. Środki te mogły służyć pokryciu rachunków za energię.

• wprowadzenie obowiązkowego audytu z wykorzystaniem kamery termowizyjnej po przeprowadzeniu prac termo modernizacyjnych, tak, aby ustalić rzeczywisty ich efekt.

• zapewnienie każdej rodzinie minimum energii na najniższym standardzie (np. tylko energia elektryczna do podstawowego oświetlenia i pracy lodówki) nie zależnie od płacenia przez nie rachunków. Wzrost poboru ponad minimum obowiązkowo płatny z silnym jego egzekwowaniem. Taki system może przyczynić się do zmniejszenia kradzieży energii i w konsekwencji nie powodować dodatkowych kosztów.

• wprowadzenie na poziomie lokalnym rzecznika praw użytkowników energii w celu wzmocnienia pozycji rzecznika praw konsumentów w tym zakresie, który obecnie nie jest przygotowany do pełnienia tej funkcji. Niezbędnym jest wyposażenie go w możliwość niezależnego (od dostawcy energii czy użytkownika) przeprowadzania pomiarów jakości usług energetycznych np. poziomu napięcia w gniazdkach.

h pop� r
�*x&�parcia do podjęcia współpracy z rodzinami o niskich dochodach, zagrożonych ubóstwem energetycznym. Lokalne organizacje pozarządowe mogłyby pomagać we wprowadzaniu prostych, gospodarskich rozwiązania służącym oszczędzaniu i poszanowaniu energii, skutkujących obniżaniem rachunków za energię.

• wprowadzenie systemu wsparcia finansowego dla rodzin zagrożonych ubóstwem energetycznym o niskich dochodach na zakup energooszczędnego sprzętu domowego. W ten sposób obniżyć w tych rodzinach rachunki za energię.

• wprowadzenie elastycznego systemu płacenia rachunków dostosowanego do potrzeb i możliwości klientów (termin płatności, raty, rabaty itp.), a nie do systemu funkcjonującego w przedsiębiorstwie energetycznym.

• przewidzenie w środkach jakimi obecnie dysponują, albo będą dysponować regiony (fundusze UE, fundusze ekologiczne itp.) programów wsparcia dla indywidualnych użytkowników na drobne przedsięwzięcia przyczyniające się do oszczędzania lub poszanowania energii.

• wprowadzenie dla rodzin dotkniętych ubóstwem energetycznym w znacznym stopniu i mających trudności w płaceniu rachunków za energię zasady przedpłat w oparciu o system wykupu kart do liczników tak jak to stosuje się w telefonii komórkowej.

• przeprowadzenie w spółdzielniach, wspólnotach z udziałem użytkowników lokali mieszkalnych przeglądu rzeczywistych kosztów wraz z oceną jakości dostarczanych usług energetycznych, aby podjąć rozmowy z dostarczycielami usług na temat weryfikacji ponoszenia nieuzasadnionych kosztów.

• wprowadzenie systemu przekazywania dodatków socjalnych zarządzającym nieruchomością w sytuacji, kiedy rodziny dostające je nie mogą ich otrzymać, gdyż nie płacą na bieżąco czynszu. Środki te mogły służyć pokryciu rachunków za energię.

• wprowadzenie obowiązkowego audytu z wykorzystaniem kamery termowizyjnej po przeprowadzeniu prac termo modernizacyjnych, tak, aby ustalić rzeczywisty ich efekt.

• zapewnienie każdej rodzinie minimum energii na najniższym standardzie (np. tylko energia elektryczna do podstawowego oświetlenia i pracy lodówki) nie zależnie od płacenia przez nie rachunków. Wzrost poboru ponad minimum obowiązkowo płatny z silnym jego egzekwowaniem. Taki system może przyczynić się do zmniejszenia kradzieży energii i w konsekwencji nie powodować dodatkowych kosztów.

• wprowadzenie na poziomie lokalnym rzecznika praw użytkowników energii w celu wzmocnienia pozycji rzecznika praw konsumentów w tym zakresie, który obecnie nie jest przygotowany do pełnienia tej funkcji. Niezbędnym jest wyposażenie go w możliwość niezależnego (od dostawcy energii czy użytkownika) przeprowadzania pomiarów jakości usług energetycznych np. poziomu napięcia w gniazdkach.